Geslachtsregistratie geboorteakte
Brief aan Tweede Kamer en Vaste Kamercommissies
GezinsPlatform.NL heeft aan de Vaste Kamercommissies Justitie & Veiligheid en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een brief gestuurd om de grote zorg en ernstige bezwaren kenbaar te maken ten aanzien van de geslachtsregistratie in de geboorteakte.
Het betreft een wetsvoorstel tot wijziging van de voorwaarden van vermelding van het geslacht in de geboorteakte als onderdeel van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. In het wetsvoorstel staat dat de deskundigenverklaring voor iemand die het andere geslacht dan het geboortegeslacht wil laten registreren komt te vervallen en dat ook de leeftijdsgrens van 16 jaar vervalt.
NB. Maak gerust gebruik van deze brief om uw stem te laten horen naar de Kamerleden en uw politiek vertegenwoordigers.
Brief
Graag maakt GezinsPlatform Nederland middels dit schrijven de grote zorg en ernstige bezwaren kenbaar ten aanzien van het voorgenomen wetsvoorstel tot wijziging van de voorwaarden van vermelding van het geslacht in de geboorteakte (35825) als onderdeel van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek.
GezinsPlatform.NL voorziet ernstige problemen, omdat:
- Onvoldoende bekend is wat het effect is op partners en kinderen;
- Er te gemakkelijk misbruik gemaakt kan worden van de wet;
- Kinderen onder de 16 jaar niet kunnen overzien wat de gevolgen zijn;
- Geen rekening wordt gehouden met internationale ontwikkelingen in de praktijk en andere consequenties voor de samenleving.
De Tansgenderwet uit 1985 heeft in de afgelopen jaren mbt de voorwaarden tot wijziging van de vermelding van het geslacht diverse versoepelingen meegemaakt. Met de aanpassing van de wet in 2014 werden de medische en juridische kant van geslachtswijziging verder uit elkaar getrokken. Het is verstandig en noodzakelijk dat wetten rondom dergelijke ingrijpende levenskeuzes worden geëvalueerd. Een zorgvuldige afweging daarbij is van groot belang, niet alleen voor transgenders zelf maar ook voor de betrokkenen en de samenleving als geheel.
GezinsPlatform maakt zich met name zorgen over het effect dat het voorliggende wetsvoorstel kan hebben op gezinnen, waarbij niet alleen aan de transgender persoon zelf mag worden gedacht maar de gevolgen op de echtgeno(o)t(e)/partner en kinderen ook betrokken zouden moeten worden.
De voorgestelde verdere versoepelingen, te weten het loslaten van de eis van een deskundigenverklaring en het laten vervallen van de minimumleeftijd van 16 jaar, achten wij in dat licht onverstandig en onverantwoord. Daarom brengen wij de volgende punten onder uw aandacht zodat er een echt zorgvuldige afweging mogelijk is met inachtneming van alle betrokkenen.
Ingrijpende verandering
De wijziging van geslachtsregistratie is een veel ingrijpender beslissing voor de omgeving (het gezin) dan men doet voorkomen. Als iemand is getrouwd is met een persoon die van geslacht verandert, wijzigt daarmee niet alleen de registratie van de burgerlijke stand van het echtpaar, maar ook de onderlinge relatie. Dat kan grote (gewetens)bezwaren met zich meebrengen, ook voor wie een welwillende houding inneemt ten opzichte van geslachtsaanpassing.
Rond de positie van kinderen van transouders is veel onduidelijkheid. Als bijvoorbeeld de moeder haar geslacht in man verandert, zal ook op het geboortecertificaat van het kind geen moeder meer staan. En andersom geldt hetzelfde, ook kan op deze manier de vader ‘verdwijnen’ van de geboorteakte van het kind. Er is nog te weinig bekend over de consequenties hiervan voor de kinderen wanneer zij opgroeien. Meer nog dan de administratieve aanpassing kan in de praktijk van alle dag de confrontatie met de wisseling van het geslacht (wel of niet zichtbaar) van transouders bij de kinderen tot verwarring en bijvoorbeeld (zelfgekozen) sociale uitsluiting leiden.
De Kwaliteitsstandaard psychische transgenderzorg zegt over de gezinsleden van transpersonen: “Partners en andere familieleden van mensen met een genderidentiteitsprobleem krijgen bij de ‘coming out’ een heel ander beeld van hun naaste. Dit heeft ook voor hen vaak ingrijpende persoonlijke consequenties en kan in de (seksuele) relatie of in het gezin grote spanningen opleveren. Ook kinderen van een transvader of transmoeder kunnen behoefte hebben aan persoonlijke hulp om met de nieuwe identiteit van de ouder om te gaan. Jonge kinderen kunnen hulp nodig hebben bij de ontstane verwarring en de loyaliteitsproblemen die de transitie van hun ouder met zich mee kunnen brengen.”
Oncontroleerbaar
Wanneer, zoals in het voorstel staat, de deskundigenverklaring vervalt, komt de (niet te meten) individuele keuze om ‘van geslacht te wisselen’ boven het (te meten) onderscheid tussen man en vrouw. De indruk wordt gewekt dat deze keuze kan worden afgedaan met een eenvoudige administratieve handeling, terwijl bekend is dat mensen met genderdysforie en de mensen om hen heen het als een groot probleem ervaren. Eerder verdient deze persoon, en de directe omgeving, goede psychologische hulp in plaats van een aantekening op de geboorteakte.
Door het vervallen van de deskundigenverklaring wordt het tevens voor mensen met andersoortige problemen eenvoudig en tegelijk oncontroleerbaar om genderdysforie aan te grijpen als excuus om zich op officiële documenten als het andere geslacht voor te doen. Vaak betreft het mannen die aangeven zich vrouw te voelen waardoor zij toegang krijgen tot (kwetsbare) groepen zoals vrouwen in opvanghuizen, meisjes en vrouwen in verkleedruimtes, vrouwensport, vrouwelijke patiënten die een vrouw als arts/verplegend personeel vragen etc. Er zijn helaas veel voorbeelden van mannen die in zo’n situatie gewelds- en seksuele misdrijven plegen tegen vrouwen.
Leeftijdsgrens
Uit het evaluatierapport van de Transgenderwet blijkt dat een deskundigenverklaring in de meeste gevallen is afgegeven aan mensen die reeds met een medisch traject bezig waren en pas nádat de diagnose genderdysforie was gesteld. Dat betekent dat alleen de wens hebben het andere geslacht te zijn vaak niet diepgevoeld en duurzaam is. Hier zou veel meer onderzoek naar gedaan moeten worden. Uit cijfers van hetzelfde evaluatierapport blijkt dat van alle minderjarigen die een genderkliniek bezoeken naar schatting slechts zo’n 20% uiteindelijk het geslacht verandert.
Met betrekking tot het laten vervallen van de leeftijdsgrens van 16 jaar, spreekt de Afdeling advisering van de Raad van State heldere taal over de voorgenomen wetswijziging. In haar advies van 10 maart 2021 gaat zij in op het feit “dat het gaat om besluiten van een ingrijpend karakter en dat in verband daarmee een zorgvuldige procedure moet worden gewaarborgd. Dat geldt in het bijzonder voor minderjarigen. Op grond van het Kinderrechtenverdrag zijn de staten die partij zijn ertoe verplicht het kind te verzekeren van de bescherming en de zorg die nodig zijn voor zijn of haar welzijn en hiertoe alle passende wettelijke maatregelen te nemen.”
In het advies wordt aangegeven dat de leeftijdsgrens mede is vastgesteld op 16 jaar omdat kinderen volgens de Wet inzake de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst vanaf die leeftijd kunnen starten met, gedeeltelijk onomkeerbare, medische behandelingen met cross-sekshormonen. “De Afdeling merkt op dat het aanpassen van de geslachtsregistratie blijkens ook de evaluatie (van de Transgenderwet 2014) gezien wordt als een verstrekkende handeling met voor het kind ingrijpende gevolgen en dat deskundigen daarom in het algemeen voorstander zijn van behoud van de wettelijke minimumleeftijd van zestien jaar.”
GezinsPlatform ziet het laten vervallen van de leeftijdgrens als een schending van de plicht van de Staat om kinderen de bescherming en de zorg te bieden die nodig zijn voor zijn of haar welzijn en verzoekt dan ook om de leeftijdgrens te handhaven.
Internationale ontwikkelingen en consequenties
Wat hier zeker ook vermeld dient te worden zijn de internationale ontwikkelingen. Een van de argumenten om de voorwaarden tot wijziging vermelding geslacht door te voeren is de ontwikkeling op dit vlak wereldwijd. Op beleidsniveau lijkt dit een valide argument. Maar in de praktijk laten recente internationale ontwikkelingen juist zien dat dergelijke wetswijzigingen zijn of worden tegengehouden en dat in o.a. Engeland, Zweden en diverse staten van de Verenigde Staten een verbod is ingevoerd op de genderbevestigende somatisch zorg voor minderjarigen (in hun situatie betekent dat puberteitsremmers en hormoonbehandelingen). Ook in Nederland hebben artsen en experts van gendercentra aan de bel getrokken omdat de laatste jaren een onverklaarbare stijging is te zien van het aantal jongeren dat zich bij een genderkliniek meldt. En tegenwoordig zijn dat in grote meerderheid pubermeisjes, wel drie keer zoveel als jongens terwijl het een paar jaar terug om meer jongens dan meisjes ging. De discussie over deze ontwikkeling moet in Nederland nog gevoerd worden.
Daarnaast corrumpeert het wijzigen van het geslacht op de geboorteakte ook de verzameling en vastlegging van data rondom bijvoorbeeld bijwerkingen van medicijnen/ziekten die bij de verschillende geslachten een andere uitwerking hebben, data over misdrijven, data over de bevolkingsopbouw. De consequenties die de invoering van de wetswijziging met zich meebrengt op alle terreinen van de samenleving zouden dan ook eerst grondig moeten worden onderzocht.
Conclusie
In het voorliggende wetsvoorstel lijkt met name het belang van het gezin dat te maken krijgt met iemand die zich als transpersoon identificeert - of het nu gaat om een van de ouders of een van de kinderen - te veel buiten beeld te verdwijnen doordat een inhoudelijke toets (de deskundigenverklaring) en de leeftijdsgrens helemaal vervallen. Wie toetst bijvoorbeeld wat de consequenties zijn voor een (jong) kind als een moeder of vader besluit zijn geslachtsregistratie te wijzigen? Wat is bekend van de gevolgen op langere termijn voor kinderen die al op jonge leeftijd hun geslachtsregistratie wijzigen, en mede ten gevolge daarvan ook een transitietraject ingaan?
GezinsPlatform.NL acht het onwenselijk en onverantwoord de voorwaarden voor wijziging vermelding geslacht in de geboorteakte nog verder te versoepelen. Zoals geschetst hierboven levert het meer problemen en mogelijk negatieve consequenties op. Hierbij verzoeken we u dan ook dringend het wetsvoorstel af te wijzen. Veel liever zouden wij zien dat er een open gesprek op gang wordt gebracht over geslacht en gender, waarin de zorgen om en belangen van alle betrokkenen evenredig worden meegenomen.
